Armoede

In Nederland hoort iedereen te kunnen voorzien in de noodzakelijke kosten van het bestaan. Hierop rust een plicht van de overheid. In de wet gaat het om het belang dat iedere burger zelfstandig in zijn bestaan kan voorzien en niet onnodig afhankelijk wordt.
Het systeem werkt echter al lang niet meer. De ene bezuiniging was nog niet achter de rug of de volgende diende zich al weer aan. Toeslagen en subsidies moesten helpen het hoofd boven water te houden. Voedselbanken werden een noodzakelijk kwaad. Steeds meer mensen raakten in de schulden. Er kwamen schuldhulpmaatjes. Het is echter dweilen met de kraan open. Aan de achterkant van het probleem zijn steeds meer hulpverleners en vrijwilligers nodig. Tegelijkertijd ontstond er een ander probleem. Een steeds groter wantrouwen bij de overheid ten aanzien van burgers. Burgers waren fraudeurs en kwamen in een verkeerd daglicht te staan. En dit niet gedurende een korte periode maar jarenlang aaneengesloten. Het omgekeerde gebeurde ook. Er ontstond een diep wantrouwen van de burger richting Overheid. Nu de energieprijzen stijgen komen er weer nieuwe initiatieven, zoals bijvoorbeeld vanuit de Raad van Kerken. De Raad stelt voor om een aangekondigde energiecompensatie te herverdelen. Veel mensen hebben de compensatie niet nodig, anderen kunnen het dubbele wel gebruiken. Het plan bleek echter niet uitvoerbaar. Zoals met veel plannen het geval is, wordt bij goedbedoelde hulp deze hulp weer tenietgedaan doordat het als inkomen wordt opgeteld bij de belastingdienst met alle gevolgen van dien.
Het is echter de vraag of de problemen op deze manier aangepakt moeten worden. Immers de kern van het probleem is dat er jarenlang bezuinigd is en burgers met wantrouwen bejegend. Met als gevolg:

Steeds meer mensen die in armoede leven.
Steeds meer mensen met onoplosbare schulden.
Steeds meer mensen met psychische problemen.
Steeds meer mensen die ten einde raad en wanhopig zijn.
Steeds meer mensen aangewezen op de voedselbank.
Steeds neer hulpverleners nodig.

We moeten terug naar een situatie waarin iedere Nederlander recht kan doen gelden op een inkomen waar je mee rond kunt komen zonder dat je nagewezen wordt. Zonder dat je schuldig wordt bevonden.
Ooit bedacht de overheid dat een lage uitkering dé prikkel is om mensen uit de armoede te krijgen. Als de uitkeringen laag zijn gaan de mensen wel werk zoeken. Maar de armoedecijfers zijn de afgelopen jaren zeker niet gedaald. Het enige wat bereikt is, is dat een grote groep mensen de controle kwijt is geraakt over hun eigen leven. Er is geen vooruitzicht meer. Er was nooit geld, er moest bezuinigd worden. Intussen wordt onze economie met miljarden gered en het bedrijfsleven ondersteund. Geld wat er nooit was is er nu opeens wel?
Wil het vertrouwen ooit weer terugkeren, dan moet er een radicale verandering plaats vinden.
De politiek maakt keuzen. Maar geloven is ook een manier van kiezen. Geloven is kiezen voor hen die letterlijk of figuurlijk geen leven hebben in onze samenleving. Is kiezen voor hen die buiten spel worden gezet. Voor hen die niet passen in het systeem van onze samenleving. Geloven kan ten diepste niets anders zijn dan de samenleving zelf en de keuzen waarop die gegrondvest is, ter discussie te stellen. Het streven naar rechtvaardige verhoudingen hoort bij de kern van het geloof en is een zaak die de hele kerkelijke gemeenschap aangaat.
De Raad van Kerken is aan zichzelf verplicht om het initiatief te nemen de plaatselijke kerken op te roepen om protest aan te tekenen omdat mensen onrecht wordt aangedaan. Dit protest moet dan aanblijven totdat de kern van het probleem is aangepakt.

Gespreksvraag bij deze column: Geloven is kiezen, hoe zien jullie dat?

Pieter Vos, lid redactie Nieuwsbrief